Profilaktyka nowotworów to nie tylko modny termin, ale realna strategia ratująca życie. Rak szyjki macicy i rak piersi należą do najczęstszych nowotworów złośliwych u kobiet, jednak dzięki regularnym badaniom przesiewowym można je wykryć na bardzo wczesnym etapie – zanim pojawią się pierwsze objawy. W Aurora Medical wspieramy pacjentki w kompleksowym podejściu do zdrowia – od badań cytologicznych, przez USG, po profilaktykę raka piersi.
Dlaczego warto się badać? Wczesne wykrycie zmian przedrakowych lub niewielkich guzów znacznie zwiększa skuteczność leczenia i często pozwala uniknąć agresywnych terapii.
Profilaktyka raka szyjki macicy
Cytologia (PAP-test) to podstawowe badanie przesiewowe w kierunku raka szyjki macicy. Polega na mikroskopowej ocenie komórek pobranych z szyjki macicy, co pozwala wykryć nieprawidłowości jeszcze przed rozwinięciem się nowotworu. Cytologię powinno się wykonywać co 3 lata, a w przypadku czynników ryzyka – nawet co rok. Badanie jest szybkie, bezbolesne i może uratować życie.
Drugim kluczowym elementem profilaktyki jest test na HPV, czyli wirusa brodawczaka ludzkiego, który jest główną przyczyną rozwoju raka szyjki macicy. Test DNA HPV pozwala wykryć obecność wysokoonkogennych typów wirusa (np. 16 i 18) jeszcze zanim dojdzie do zmian w komórkach. U kobiet powyżej 30. roku życia rekomenduje się wykonywanie cytologii i testu HPV jednocześnie – tzw. co-testingu.
Istotnym uzupełnieniem profilaktyki jest szczepienie przeciw HPV, szczególnie u dziewcząt i chłopców przed rozpoczęciem aktywności seksualnej. Dostępne w Polsce szczepionki (np. Gardasil 9) chronią przed wieloma typami wirusa, w tym tymi najbardziej onkogennymi.
W przypadku nieprawidłowego wyniku cytologii lub testu HPV, lekarz może zalecić dalszą diagnostykę – kolposkopię oraz biopsję szyjki macicy. Pozwala to określić, czy zmiany mają charakter przednowotworowy i czy wymagają leczenia.
USG narządów miednicy mniejszej
Badanie ultrasonograficzne narządu rodnego pozwala ocenić budowę macicy, endometrium, jajników i jajowodów. Dzięki niemu możliwe jest wczesne wykrycie zmian takich jak torbiele, mięśniaki, polipy czy guzy jajników. USG przezpochwowe (TV-USG) to najczulsza metoda obrazowania stosowana w ginekologii i zaleca się je wykonywać regularnie – co najmniej raz w roku, a u kobiet z grupy ryzyka nawet częściej.
Badanie jest nieinwazyjne, bezpieczne i może być wykonywane niezależnie od fazy cyklu. W przypadku kobiet po menopauzie USG pozwala również kontrolować grubość endometrium, co ma znaczenie w wykrywaniu raka trzonu macicy.
Profilaktyka raka piersi
Zdrowie piersi to kluczowy aspekt profilaktyki onkologicznej. Każda kobieta powinna nauczyć się samobadania piersi i wykonywać je regularnie, najlepiej co miesiąc, między 7. a 10. dniem cyklu. Należy zwrócić uwagę na wszelkie guzki, zgrubienia, wciągnięcia skóry, zmiany w kształcie piersi czy wydzielinę z brodawki.
W gabinecie ginekologicznym przeprowadzane jest także badanie palpacyjne piersi, które stanowi ważny etap profilaktyki. Uzupełnieniem jest USG piersi – szczególnie rekomendowane kobietom przed 40. rokiem życia. Umożliwia ono wykrycie łagodnych zmian (np. torbieli, gruczolakowłókniaków), a także ocenę struktur u pacjentek z gęstym utkaniem gruczołowym.
U kobiet po 40–50. roku życia podstawowym narzędziem przesiewowym staje się mammografia – badanie rentgenowskie, które pozwala wykryć nawet kilkumilimetrowe zmiany. W przypadkach wątpliwych lub przy obciążonym wywiadzie rodzinnym stosuje się również rezonans magnetyczny piersi.
W przypadku wykrycia niepokojącej zmiany lekarz może zlecić biopsję cienko- lub gruboigłową w celu pobrania materiału do badania histopatologicznego.
Kompleksowa rola ginekologa
Ginekolog nie tylko leczy choroby układu rodnego, ale pełni również kluczową rolę profilaktyczną. To właśnie on kieruje na badania cytologiczne, HPV, USG, obmacuje piersi, wystawia skierowania na mammografię, zleca diagnostykę dalszą. Dobrze przeprowadzona wizyta kontrolna raz do roku pozwala znacząco zmniejszyć ryzyko zachorowania na nowotwory złośliwe.
Profilaktyka onkologiczna powinna być dostosowana do wieku pacjentki, jej stylu życia, obciążeń rodzinnych i przebytych chorób. Kobiety w wieku rozrodczym, około- i pomenopauzalnym potrzebują innego planu badań i częstotliwości wizyt.
Nowotwory nie muszą być wyrokiem – kluczem jest wczesne wykrycie. Regularna cytologia, testy na HPV, USG narządów rodnych i badanie piersi to podstawowe filary kobiecej profilaktyki onkologicznej.
W Aurora Medical zapewniamy kompleksowe podejście do zdrowia intymnego i hormonalnego. Przeprowadzamy badania przesiewowe, edukujemy i wspieramy pacjentki w budowaniu nawyku dbania o siebie.
