Przedsiębiorcy działający na rynkach międzynarodowych mogą spotkać się z terminem, jakim jest akredytywa bankowa. Narzędzie to dość często wykorzystywane jest przede wszystkim w przypadku handlu, jednak świetnie sprawdza się wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia z chęcią zabezpieczenia naszych interesów. Czym jest akredytywa bankowa? Ile kosztuje? Na co zwrócić uwagę i czy warto z niej korzystać?
Pojęcie akredytywa bankowa najczęściej pojawia się w aspekcie umów międzynarodowych, jednak spotkać się z nią możemy także świadcząc usługi lub handlując na lokalnym / krajowym rynku. Wszędzie tam, gdzie do zabezpieczenia transakcji pomocny może być podmiot trzeci, którym w tym wypadku jest bank.
Przed wyjaśnieniem, czym jest akredytywa bankowa, warto w dwóch zdaniach zauważyć, że instytucje finansowe (banki) świadczą na rzecz konsumentów oraz przedsiębiorców wiele różnych usług, które nie zawsze wiążą się jedynie z rachunkami czy kredytami. Wśród usług bankowych znaleźć możemy bowiem między innymi poręczenia, gwarancje bankowe, inkaso czy właśnie przedmiotowe akredytywy. Te ostatnie dotyczą głównie przedsiębiorców, którzy chcą zabezpieczyć się na wypadek niewywiązania przez kontrahenta z zawartej umowy.
Czym jest akredytywa bankowa?
Mechanizm działania akredytywy, mimo jej nic niemówiącej wstępnie nazwy, jest naprawdę wyjątkowo prosty. Akredytywa bankowa to bowiem pewnego rodzaju forma płatności, która następuje wówczas, gdy zostaną spełnione przez stronę umowy kontrahenckiej warunki. Akredytywa ma za zadanie zabezpieczenie strony umowy na wypadek ewentualnego niewywiązania się z umowy przez drugi podmiot.
Czym jest list mazalny i w jakim celu się go stosuje?
Najlepszym przykładem opisującym działanie akredytyw będzie handel międzynarodowy pomiędzy dwoma kontrahentami: eksporterem (np. producentem, hurtownią) i importerem (odbiorcą towarów lub usług). W sytuacji, gdy importer zamawia produkty od eksportera, nie ma żadnej pewności, producent wywiąże się ze swojej części umowy, tj. dostarczy towar na czas i w miejsce wskazane przez importera. Co prawda zwykle zawierane są w tym celu stosowne umowy, ale egzekwowanie ich na arenie międzynarodowej może być wyjątkowo żmudne i kosztowne.
W tym miejscu idealnie sprawdzi się właśnie akredytywa, dzięki której środki przeznaczone na zapłatę za zamówiony towar trafią na konto eksportera dopiero wtedy, gdy w pełni wywiąże się on ze swojej części umowy. Wtedy też bank importer wykona przelew na konto prowadzone w banku eksportera.
Jak widać, akredytywa zabezpiecza interesy odbiorcy towaru / usługi, jednak działać może również w drugą stronę. Jeśli producent nie ma pewności, że importer zapłaci za towar (np. odmawia uiszczenia opłaty z góry), bank udostępni środki należące do importera automatycznie, po dostawie towaru.
Akredytywa bankowa zabezpieczenia zatem zarówno jedną, jak i drugą stronę transakcji.
Akredytywa w praktyce
Gdy rozumiemy już, czym jest akredytywa bankowa i w jakim celu się ją stosuje, warto poruszyć także kwestię tego, jak wygląda cała procedura jej uruchomienia. Zasadniczo akredytywę bankową zleca w banku otwierającym importer (odbiorca towaru), to on bowiem jest płatnikiem i z jego konta zostaną wypuszczone środki. Po ustaleniu dokładnych warunków umowy i tego kiedy środki zostaną przekazane eksporterowi, bank blokuje na rachunku importera kwotę / wartość transakcji.
W kolejnym etapie bank otwierający zawiadamia bank eksportera o ustanowieniu (otwarciu) akredytywy, co jest równoznaczne z możliwością rozpoczęcia procesu dostawy towarów / świadczenia usług. Informacja o otwarciu akredytywy jest swoistym potwierdzeniem, że pieniądze zostaną wysłane, gdy eksporter wywiąże się ze swej części umowy.
Po spełnieniu warunków akredytywy, bank otwierający przelewa środki zablokowane na rachunku importera na konto eksportera i umowa zostaje zamknięta.
Akredytywa bankowa, strony i dokumenty
W akredytywie bankowej łącznie udział biorą cztery podmioty. Są to:
- zleceniodawca (importer / odbiorca towarów lub usług);
- bank zleceniodawcy, który otwiera akredytywę;
- beneficjent akredytywy, czyli sprzedający lub eksporter;
- bank beneficjenta (eksportera), który informuje beneficjenta o otwarciu akredytywy.
Dokumenty niezbędne do odbioru płatności.
Aby bank otwierający mógł przelać zablokowane na rachunku odbiorcy środki, niezbędne jest przedłożenie instytucji pewnych dokumentów. Zaliczyć do nich możemy m.in. faktury handlowe, listy przewozowe lub inne dokumenty potwierdzające transport towaru, certyfikaty pochodzenia, atesty jakościowe, dokumenty ubezpieczeniowe.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że każda umowa handlowa dotyczy innych produktów lub usług, a więc strony mogą ustalić dowolną dokumentację niezbędną do realizacji akredytywy bankowej.
Akredytywa bankowa – korzyści i koszty
Główną zaletą akredytywy bankowej jest zwiększenie bezpieczeństwa transakcji, poprzez dokonanie płatności dopiero po spełnieniu określonych w umowie handlowej warunków przez obie strony. Dzięki akredytywie bankowej importer zyskuje pewność otrzymania towaru, o zamówionej jakości, ilości i w określonym terminie oraz miejscu. Eksporter zyskuje zaś pewność zapłaty za dostarczony towar / wykonaną usługę.
Koszty akredytywy bankowej
W zależności od banku koszty akredytywy bankowej podzielone są na kilka różnych opłat, takich jak prowizja czy opłata za weryfikację dokumentów oraz opłata za potwierdzenie akredytywy. W przypadku prowizji wynosi ona zwykle od 0,2 do 0,3 procent wartości transakcji, jednak wszystko zależy wyłącznie od polityki banku. To, która ze stron zostanie obciążona kosztami akredytywy, także ustalane jest indywidualnie.
