Tarcza antyinflacyjna wprowadzona została przez rząd pod koniec 2021 roku, jako element walki z rozpędzoną inflacją. Jej główne założenia to obniżka podatku VAT i akcyzy na paliwa, a także szeroko ogłaszany dodatek osłonowy. Kilka tygodni po jej ogłoszeniu, szef rządu poinformował o wdrożeniu drugiego pakietu osłonowego, który wprowadził m.in. zerowy VAT na żywność oraz zerowy podatek VAT na gaz.
Przyjrzyjmy się zatem dokładniej, jakie zmiany podatkowe (i nie tylko) wynikają z tarczy antyinflacyjnej 1.0 i co wnosi tarcza antyinflacyjna 2.0, której zadaniem jest m.in. uzupełnienie poprzedniego pakietu osłonowego o nowe rozwiązania.
Tarcza antyinflacyjna 1.0
Tarcza antyinflacyjna ogłoszona została przez premiera Mateusza Morawieckiego pod koniec listopada. To właśnie wtedy po raz pierwszy pojawiły się takie terminy, jak dodatek osłonowy czy zerowy VAT na żywność, którego co prawda w pierwszej wersji tarczy zabrakło, ale pojawia się on w tarczy antyinflacyjnej 2.0, o czym za moment.
Głównymi założeniami tarczy antyinflacyjnej w aspekcie podatkowym były m.in.:
- Obniżenie cen paliw od 20 grudnia na okres 5 miesięcy, poprzez zmniejszenie akcyzy do minimalnego, możliwego w Unii Europejskiej poziomu, a także zwolnienie firm obracających paliwami z podatku od sprzedaży detalicznej.
- Obniżenie podatku VAT za energię elektryczną z 23 proc. do 5 proc. w okresie od stycznia do marca 2022 roku.
- Obniżenie podatku VAT za gaz ziemny także z 23 proc. do 8 procent i również w okresie od stycznia 2022 r. do marca 2022 r.
- Zniesienie akcyzy na energię elektryczną.
Wprowadzenie dodatku osłonowego
Tarcza antyinflacyjna 1.0 wprowadziła także dość mocno promowany przez partię rządzącą dodatek osłonowy. Jednorazowe świadczenie w kwocie od 400 do ponad 1400 złotych adresowane jest głównie do najuboższych, jednak docelowo skorzystać ma z niego nawet ponad 6 milionów gospodarstw domowych.
Zgodnie z przekazywanymi przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska informacjami, dodatek osłonowy wypłacany ma być w dwóch transzach, z czego pierwsza z nich trafić ma do rodzin maksymalnie do 31 marca, druga zaś 31 grudnia 2022 roku. Wysokość dodatku osłonowego uzależniona jest od ilości osób w gospodarstwie domowym, a także tego, czym ogrzewany jest dom czy też mieszkanie. Przyjmowaniem wniosków, ich obsługą, a docelowo także wypłatą świadczenia zająć mają się organy samorządowe. Wnioski składać można zaś elektronicznie, a także w formie papierowej. Więcej o dodatku osłonowym, można przeczytać w tym wpisie.
Prócz tego w tarczy antyinflacyjnej 1.0 znalazły się także zapisy świadczące o oszczędnościach w administracji publicznej, polegające m.in. na braku tworzenia nowych miejsc pracy w sektorze państwowym zgodnie z zasadą jeden do jednego. Łączny koszt tarczy antyinflacyjnej 1.0 wynieść ma około 10 miliardów złotych, a mechanizmy w niej zawarte mają obniżyć inflację o 1-1,5 procent.
Aktualnie inflacja jednak szybuje, a zdaniem ekonomistów jej szczyt na poziomie bliskim 10 procent rok do roku spodziewany jest dopiero w kwietniu. Premier Morawiecki tłumaczy zaś, że inflacja wynika głównie z działań Unii Europejskiej i rosyjskiego Gazpromu.
Tarcza antyinflacyjna 2.0
Tarcza antyinflacyjna 2.0 pojawiła się raptem kilka tygodni później, co wymuszone było bezpośrednio fatalnymi danymi dotyczącymi wzrostów cen w ostatnich tygodniach 2021 roku. Przypomnijmy w tym miejscu, że zgodnie z najnowszym odczytem Głównego Urzędu Statystycznego inflacja w grudniu 2021 roku wyniosła już 8,6 procent. Analitycy i ekonomiści szacują zaś, że jej szczyt przypadnie dopiero w kwietniu 2022 roku i możemy spodziewać się wzrostów sięgających nawet 9,5 procent.
Zgodnie z informacjami, którymi podzielił się na konferencji prasowej szef rządu, tarcza antyinflacyjna 2.0 objąć ma:
- Obniżkę podatku VAT na paliwa z 23 na 8 proc., co skutkować ma obniżką cen na stacjach o średnio 60-70 groszy na litrze paliwa.
- Obniżkę podatku VAT na żywność do 0 proc. Warto podkreślić, że chodzi o te produkty spożywcze, które aktualnie obłożone są 5-procentowym podatkiem.
- Obniżkę podatku VAT na gaz do 0 proc.
- Obniżkę podatku na nawozy do 0 proc., na których wysokość wpływ ma między innymi również cena gazu.
- Obniżkę podatku VAT na prąd i ciepło do 5 proc.
Co istotne, zerowy VAT na żywność rząd zdecydował się wprowadzić bez czekania na zgodę Komisji Europejskiej. Warto w tym miejscu przypomnieć, że podczas pierwszej wersji tarczy, premier przekonywał, że Unia Europejska nie zgodziła się na obniżenie podatku VAT na żywność, jednak finalnie okazało się, że Polska nigdy o to nie wniosła.
Kiedy wchodzi w życie tarcza antyinflacyjna 2.0?
Tarcza antyinflacyjna 2.0 w życie wchodzi 1 lutego, a rozwiązania w niej zawarte obowiązywać mają przez okres sześciu miesięcy. Zgodnie z zapowiedziami zarówno szefa rządu, jak i polityków partii rządzącej, jeśli zajdzie taka potrzeba rozwiązania podatkowe zostaną przedłużone na kolejne miesiące. Wszystko zależy jednak od tego, z jakimi odczytami inflacyjnymi będziemy mieli do czynienia w połowie roku.
Kancelaria Premiera przekonuje zaś, że dzięki tarczy antyinflacyjnej Polacy zyskać mają około 15 miliardów złotych, co jest jednocześnie kosztem dla budżetu państwa.
Więcej o tarczy antyinflacyjnej i inflacji w Polsce można przeczytać na stronach okbr.pl
